بررسی اثرات اجرای طرح صدور اسناد مالکیت اماکن در روستاهای شهرستان زاهدان

سند دار کردن اماکن روستایی هم از نظر ایده و هم از منظر اجرایی از سابقه ی زیادی در ایران برخوردار نمی باشد، بلکه به عنوان ایده و طرح جدیدی در جهت تعمیق فرایند های توسعه روستایی تلقی می گردد. نظام ثبت اسناد و املاک در کشور سابقه دیرینه ای دارد، امّا در دوره های مختلف در ارتباط با روستاها تنها ثبت ده به نام مالک و یا اراضی آن به نام مالکان محدود شده است. در سال 1376 بر اساس تبصره ای در برنامه دوم توسعه اقتصادی-اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، صدور اسناد املاک روستایی مورد توجه قرار گرفت. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با همکاری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به عنوان متولیان این طرح برگزیده شدند. این طرح در برنامه پنجم که در قالب قانون ساماندهی تولید و عرضه مسکن همچنان دنبال می شود. مطالعه حاضر به بررسی روند اجرایی، مزایا و معایب این طرح در شهرستان زاهدان می پردازد و در تلاش برای شناسایی آثار صدور اسناد مالکیت اماکن روستایی از در جنبه های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و حقوقی است. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (75/0) تأیید شد. برای مطالعه تعداد 240 نفر از روستاییان که تا پایان شهریور 1386 سند مالکیت خود را دریافت کرده بودند به روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی متناسب انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss و دسته بندی نتایج از تحلیل عاملی استفاده شد. متغیرهای در نظر گرفته شده در قالب 11 عامل دسته بندی شدند که 25/80 درصد از تغییرات را تبیین می کند. عامل اول با عنوان افزایش شاخصهای تحول به سمت شهری شدن که 21/17 درصد از واریانس را تبیین می کند دیگر عامل ها به ترتیب از بیشترین به کمترین میزان درصد تبیین تغییرات عبارتند از: افزایش ضریب اطمینان نسبت به بهره مندی از تسهیلات، تقویت موقعیت اقتصادی-اجتماعی، افزایش رفاه خانواده، مراعات قوانین متناسب با موقعیت اقتصادی، افزایش اعتبار اجتماعی، افزایش امنیت روانی و ایمنی، همکاری در جهت اجرای مندرجات طرحهای دولتی، مراجعه خویشاوندان برای گرفتن سند، کاهش مراجعه به ارگانهای دولتی و دیوارکشی محدوده املاک.